toen ik de sterfelijkheid van mijn geliefde naasten en vervolgens ook van mijzelf als jong volwassene ging beseffen, raakte ik in een milde paniek… “maar dat kan ik helemaal niet aan… mijn ouders verliezen!” ik voelde een enorme onmacht in iedere vezel van mijn lijf. ook voelde ik me alles behalve uitgerust om mijn eigen dood onder ogen te zien, mocht deze zich aandienen.
ik ontdekte een geestelijke armoede omtrent de dood in mijzelf en in onze cultuur / maatschappij. het leek er op dat we de dood ver weg duwden en dat er vooral niet over gepraat werd. alsof het dan niet bestond.. zoals een kind haar ogen bedekt, en zich onzichtbaar acht in het spel dat zij speelt. of, als je er wel over praatte, je de dood dan ook over je zou afroepen… ook op school kreeg ik niet bepaald handvatten voor deze essentiële levensgebeurtenis waartoe we ons – vroeg of laat – een keer zullen moeten verhouden.
deze ontdekkingen plantten bij mij een zaadje om op zoek te gaan naar manieren hoe we (kunnen) omgaan met lijden in het algemeen en de dood in het bijzonder. gelukkig was de dood wel altijd bespreekbaar in het gezin waar ik mijn oorsprong vond, wat een voorsprong bleek in mijn zoektocht. ik voelde in ieder geval geen schroom om er over te praten en ik ben mijn ouders daar nog altijd dankbaar voor. en hoewel ik tot op de dag van vandaag legio ideeën over de dood heb, kan ook ik niet met zekerheid zeggen wat de dood nou daadwerkelijk is.
gaandeweg ontdekte ik dat omgaan met sterfelijkheid, verlies, afscheid en rouw te leren valt… met een bergje moed en een vleugje bewustzijn. ik investeerde het afgelopen decennium veel in o.a. opleidingen en trainingen omtrent de vele facetten van de ‘laatste’ levensfase. deze ontwikkeling gaf mij kennis, kunde en sensitiviteit om mijn cliënten te ondersteunen waar nodig.
mijn levensdoel kreeg dus gaandeweg vorm; een bijdrage leveren aan het verminderen van het taboe op en de angst voor de dood, en het lijden dat er vaak mee gepaard gaat. soms is dat ondersteuning op fysiek, cognitief, mentaal, sociaal, emotioneel of spiritueel / existentieel vlak. hierbij nodig ik je uit om je eigen waarheid en pad te lopen en te vertrouwen op de positieve menselijke kwaliteiten die een ieder van ons bezit om het proces van verlies en afscheid aan te gaan.
bewust kijken naar wat er komen gaat voelt soms spannend aan, ook voor mijzelf. en ook dát is de realiteit welke gezien mag worden. in de veiligheid die ik bied is er oog voor wat er was, om daar betekenis in te vinden. en aandacht voor dat wat nu op dit moment nog wél kan, om daar vol van te genieten, in de korte tijd die rest. en ruimte voor wat nodig is om deze levensfase en de dood vol (zelf)vertrouwen en innerlijke vrede tegemoet te treden.
zo kan het afscheid ook iets worden om geleidelijk aan naar toe te leven. omdat het, wanneer het niet ontkend wordt en voorbereiding krijgt, ook rust kan brengen. en rust in deze fase… dát is puur kwaliteit van leven. en dood.
beeld: Ina Todoran @Flickr